To Ολοκαύτωμα του Πιγκουίνου - Εισαγωγή

Γιατί διάλεξα να γράψω για την εξολόθρευση του Πιγκουίνου από τον άνθρωπο ως αντιπροσωπευτική περίπτωση; Άλλωστε είναι χιλιάδες τα είδη που έχουν εξαφανισθεί ή απειλούνται με εξαφάνιση. Μέχρι να τελειώσει το γράψιμο αυτού του Thread θα έχουν μετακινηθεί στην λίστα προς το "κόκκινο" μερικές ακόμη δεκάδες είδη.

Γιατί δεν διάλεξα να γράψω για την Τουρλίδα των Εσκιμώων (Eskimo Curlews)


που ήταν κάποτε ένα πολύ κοινό πουλί στον Καναδά και το οποίο κυνηγήθηκε ανελέητα απο τους Ευρωπαίους κατακτητές - εμπόρους στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, οδηγώντας το στην εξαφάνιση στις αρχές του προηγούμενου αιώνα;

ή για την δική μας Λεπτομύτα (Slender-Billed Curlew)


που επίσης κινδυνεύει με ολοκληρωτική εξαφάνιση, λόγω του κυνηγιού αλλά και της μείωσης των διαθέσιμων υδάτινων πόρων στην Μεσόγειο;

Γιατί να μην αναφερθώ στον Θαλασσαετό (While-Tailed Eagle)

ο οποίος δεν χαρακτηρίστηκε ακόμη ως απειλούμενο είδος αν και έχει περιορισθεί δραματικά στην Αμερική και απειλείται στην Ελλάδα αλλά επιβιώνει ακόμη στην Βόρεια Ευρώπη;

Θα μπορούσα να γράψω για τον Ivory-billed Woodpecker

που οδηγήθηκε στον αφανισμό στην Βόρεια Αμερική εξαιτίας της αποψίλωσης των δασών μια και χρειάζεται τουλάχιστον 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα άγριου δάσους για να επιβιώσει.

Εξίσου ενδιαφέρον θα είχε να έγραφα για τον Καλιφορνέζο Κόνδορα

που σώθηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή χάρις σε ένα πρόγραμμα εντατικού ζευγαρώματος ώστε να υπάρχουν σήμερα μόλις 80 περίπου άγριοι Κόνδορες και 140 σε αιχμαλωσία.

Θα άξιζε να έγραφα για τα Ταξιδιωτικά Περιστέρια

τα οποία ήταν το πιο πολυπληθές είδος πτηνού στον κόσμο κατά τον 19ο αιώνα (μόνο στην Αμερική αριθμούσε 6 δισεκατομμύρια πουλιά !) και το οποίο εξολοθρεύτηκε ολοκληρωτικά από τους Ευρωπαίους εποίκους της Αμερικανικής Ηπείρου.

Δεν θα είχε άραγε ενδιαφέρον να θυμόμασταν πως το προτελευταίο άγριο πουλί τουφεκίστηκε από ανθρώπινο χέρι το 1900 και το τελευταίο πέθανε σε αιχμαλωσία (από μοναξιά ή φυσικό θάνατο - δεν γνωρίζω) το 1914 στον Ζωολογικό Κήπο του Cincinnati;

Δεν θα άξιζε να αναφέρουμε πως τα ταξιδιωτικά περιστέρια αποτελούσαν ένα από τα βασικότερα εμπορεύματα της εποχής για το κρέας του; Επίσης πως οι σκλάβοι της εποχής εκείνης δεν είχαν την τύχη να γνωρίσουν άλλο είδος κρέατος;

Γιατί δεν διάλεξα να παρουσιάσω την ιστορία του Βιζόν της Θάλασσας (Sea Mink)

ο οποίος εξολοθρεύθηκε για την πανάκριβή του γούνα πριν το τέλος του 19ου αιώνα;

Γιατί να μην αναφερθώ στον Σολομό

που απειλείται και αυτός με εξαφάνιση, κυρίως λόγω της υπερ-αλίευσης, της μόλυνσης των υδάτων αλλά και της δραματικής αλλαγής του φυσικού του περιβάλλοντος (π.χ. υδρο-ηλεκτρικά φράγματα);

Γιατί να μην γράψω για τον Μπακαλιάρο

που υπολογίζεται πως θα έχει εξαφανιστεί από τις θάλασσες μέχρι το 2015 εάν δεν σταματήσει άμεσα η αλίευσή του, η παράνομη αλιεία, τα οικονομικο-πολιτικά "συμφέροντα" και η εκβιομηχάνιση που αυξάνει την Παγκόσμια Θερμοκρασία και μειώνει την τροφή του;

Βεβαίως και θα άξιζε να γράψω για τον εκπληκτικό Τόννο


που συναγωνίζεται σε ταχύτητα μια Porsche, για το πως κινδυνεύει με ΑΜΕΣΗ εξαφάνιση από την ΜΕΣΟΓΕΙΟ αλλά και από άλλα σημεία ανά τον κόσμο, βασικά εξαιτίας της συνεχιζόμενης παράνομης αλιείας και της διατροφικής συνήθειας πολλών εστιατορίων στην Άπω Ανατολή.

Θα μπορούσα πράγματι να γράψω αμέτρητες σελίδες για κάθε ένα από αυτά τα καταπληκτικά πτηνά και ψάρια. Θα μπορούσα να περιγράψω την εξαιρετικά μακρά ιστορία τους, τα φυσικά τους γνωρίσματα, τις διατροφικές τους προτιμήσεις, τις κοινωνικές τους συνήθειες καθώς και τις εντυπωσιακές τους ικανότητες απέναντι σε θηρευτές και φυσικές καταστροφές.

Αν και θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μια τέτοια περιγραφή θα ήταν μακροσκελής, ίσως κουραστική και δεν θα εξυπηρετούσε στο να αναδείξω τις αιτίες που τα οδήγησαν στην εξαφάνισή τους.

Άλλωστε οι ιστορίες όλων των παραπάνω ειδών (αλλά και χιλιάδων άλλων που δεν αναφέρθηκαν) είναι κοινές και συγκλίνουσες ως προς έναν κοσμοϊστορικό γεγονός:

την επαφή τους με τον πιο φονικό θηρευτή που γνώρισαν ποτέ, τον άνθρωπο!

Όλα τα παραπάνω είδη είχαν την ατυχία να διαθέτουν κάτι χρήσιμο για τον άνθρωπο, είτε το κρέας τους, είτε το λίπος, είτε το δέρμα, είτε την γούνα τους. Θα πει όμως κάποιος, πως αυτά τα ζώα είχαν, εκτός από τον άνθρωπο, όλα ανεξαιρέτως και άλλους θηρευτές που μπορεί να τα κυνηγούσαν τουλάχιστον ως τροφή.

Γιατί όμως τότε δεν εξαφανίστηκαν μαζικά ως θηράματα άλλων αρπακτικών;

Επίσης, το γεγονός της πολλαπλάσιας φονικής ικανότητας του ανθρώπου - θηρευτή συγκριτικά με άλλους θηρευτές εξαιτίας της νοημοσύνης και των τεχνολογικών του εργαλείων, δεν φθάνει από μόνο του να δικαιολογήσει μια ολοκληρωτική εξολόθρευση.

Πολύ περισσότερο όταν ακριβώς αυτή η νοημοσύνη, το βασικό προνόμιο και “ανταγωνιστικό πλεονέκτημα” του ανθρώπου, θα έπρεπε ακριβώς αυτό να την είχε αποτρέψει!

Διότι ποιός άνθρωπος "στα συγκαλά του" θα σκότωνε τον τελευταίο σολομό ώστε να χάσει την απόλαυση του εξαιρετικά θρεπτικού του κρέατος;

Μόνο ένα ζώο χωρίς γνώση και λογική θα μπορούσε να θέσει τον εαυτό του σε τέτοιο κίνδυνο κάνοντας κάτι τόσο παράλογο! Έτσι, για να δούμε τι συμβαίνει, διάλεξα να μιλήσω για την ιστορία του Πιγκουΐνου


να τον μελετήσω, να τον γνωρίσω από κοντά, έχοντας την ελπίδα πως μέσα από αυτήν την γνωριμία ίσως ανακαλύψω τους λόγους που οδηγούν τον άνθρωπο να εξολοθρεύει τα ζώα το ένα μετά το άλλο. Οι πιγκουίνοι υπάρχουν εδω και περισσότερο από 50 εκατομμύρια χρόνια. Μάλιστα τελευταίες μελέτες υποστηρίζουν πως ήταν από τα λίγα είδη που επέζησαν την 5η Μεγάλη Εξολόθρευση πριν 65 εκ. χρόνια περίπου (εξαφάνιση των Δεινοσαύρων).

Η προτίμησή μου για τον Πιγκουίνο είναι περισσότερο συναισθηματική παρά λογική. Μου προκαλεί πολύ μεγάλη συμπάθεια το όρθιο, σχεδόν ανθρώπινο, βάδισμά του. Μου προξενεί πολύ μεγάλο ενδιαφέρον η κοινωνική του συμπεριφορά (μονογαμία, συναισθηματισμός) την οποία συναντάμε κυρίως σε “ανώτερα” θηλαστικά. Ακόμη, μπορεί για την προτίμησή μου αυτή να φταίει το μαύρο χρώμα στην πλάτη, που σε συνδυασμό με την αντίθεσή του λευκού της κοιλιάς του, μου θυμίζει ανθρώπινο φράκο!

Μήπως όμως πάνω απ’ όλα διάλεξα να μιλήσω περισσότερο γι αυτούς, διότι με έχει συναρπάσει η φυσική τους αντοχή και ο τιτάνιος αγώνας τους για την διαιώνιση του είδους τους; Μάλλον είναι όλα αυτά μαζί. Έτσι απλά, επειδή ο Πιγκουίνος είναι ένα αντιπροσωπευτικό είδος της καταπληκτικής βιο-ποικιλότητας που ανέπτυξε η ΓΑΙΑ μετά από μερικά εκατομμύρια χρόνια. Έτσι απλά, διάλεξα να μιλήσω γι αυτό το συμπαθέστατο αμφίβιο πτηνό, ως εκπρόσωπο όλων των απειλούμενων ειδών, ώστε γνωρίζοντάς το καλύτερα να κατανοήσουμε τους λόγους που απειλείται.

Διότι ο Πιγκουίνος, είναι νομίζω ένα εξαιρετικό όν με μια πολύ λυπηρή ιστορία, που κοάζει για να δοθεί απάντηση στο αμείλικτο ερώτημα:

Γιατί να οδηγήσει ο άνθρωπος σε εξαφάνιση αυτό το συμπαθέστατο πλάσμα, τον Πιγκουίνο;